Doimiy tumov bolalar va kattalarda: sabablari, davolash va profilaktika
Bolalar va kattalardagi davomiy tumov: sabablar, davolash va oldini olish
Agar burun oqishi ikki haftadan koʻproq davom etsa, unda tananing tiklanishiga toʻsqinlik qiladigan narsa mavjud yoki davolanish notoʻgʻri olib borilmoqda. Rinit (aniqrogʻi, rinusinusit, chunki burun yon boʻshliqlarining shilliq qavati har doim yalligʻlanish jarayonida ishtirok etadi) keskin boshlanadi, ammo vaqt oʻtishi bilan u uzoq davom etishi mumkin va uzoq davom etadigan rinit (yoki ilmiy jihatdan postvirus rinosinusit) 1 deb nomlanadi1.
Nima uchun burun oqishi uzoq davom etadi?
Oʻtkir tumovning asosiy sababi – OʻRVI. Infeksiya tanaga nafas olish yoʻllari va burun oqindilari orqali kiradi – bu infeksiyaning birinchi alomatidir. Yana bir sabab – allergiya. Birinchi holda, burunning oqishi taxminan bir hafta ichida, immunitet infektsiyaga qarshi muvaffaqiyatli kurashganda va keyin yalligʻlanish reaksiyasini toʻxtatganda yoʻqoladi. Uzoq muddatli burun oqishi holatida – ortiqcha va buzuq yalligʻlanish reaksiyasi mavjud boʻlib, unda organizm uni oʻz vaqtida toʻxtata olmaydi. Bundan tashqari, allergik rinit paydo boʻlishi mumkin, u faqat allergen2 bartaraf etilgandan keyin kamayadi2.
Agar davolanish natija bermasa va uzoq davom etadigan burun oqishi paydo boʻlsa, buning bir nechta sabablari boʻlishi mumkin - quruq havo va nosogʻlom iqlimdan kasallikning virusli rinosinusitdan keyingi rivojlanish bosqichiga oʻtishigacha. Kattalar va bolalarda uzoq muddatli burun oqishidan xalos boʻlish uchun toʻgʻri davolanish va muntazam ravishda profilaktika bilan shugʻullanish uchun oʻz vaqtida shifokor bilan maslahatlashish kerak.
Kattalardagi davomiy tumov
Rinit – tashqi omillar ta’sirida burun shilliq qavatining yalligʻlanishi4. Chet zarrachalar yoki viruslarni oʻz ichiga olgan havo nafas olish yoʻllariga kirib, shilliq qavatning koʻp miqdorda shilimshiq ishlab chiqarishga kirishishiga olib keladi. Mahalliy immunitet kuchli boʻlsa, u tezda patogen bilan kurashadi, immunitet zaiflashgan yoki burun shilliq qavati quruq boʻlsa, kasallik yuzaga keladi.
Kattalarda yoʻtal va tumov paydo boʻlishining asosiy sabablari :
• yuqumli rinit – oʻtkir respirator virusli infeksiyadan boshlanadi, qoʻzgʻatuvchilar – viruslar, shuningdek, infeksiyaga qoʻshilgan bakteriyalardir, shundan soʻng burun oqishi surunkali holga keladi;
• allergik rinit – allergenning burunga kirishiga reaksiya sifatida namoyon boʻladi, bu oʻsimlik gulchanglari, uy changi, chang shomili, hayvonlarning tuklari, shuningdek, sovuq, quruq havo yoki sanoat sharoitida ishlaganda kimyoviy bugʻlarga reaksiya boʻlishi mumkin.
Bolalarda uzoq muddatli tumov
Agar burun oqishi paydo boʻlsa, ota-onalar darhol bolada OʻRVI alomatlarini koʻrishadi. Agar bir hafta oʻtgach, u oʻtmasa yoki vaziyat yomonlashsa, unda asorat paydo boʻladi, shifokor tahlillar oʻtkazishi va koʻrsatmalar berishi mumkin. Shuningdek, bolada uzoq muddatli burun oqishi boshqa holatlarni koʻrsatishi mumkin.
Bolalardagi davomiy tumov sabablari4:
• gipotermiya, qishda uzoq vaqt davomida tashqarida qolish paytida sovuq havoga reaksiya sifatida;
• tish chiqarish;
• uydagi havo quruq va issiq, bu esa burun shilliq qavatining doimiy qurib ketishiga olib keladi va himoya reaksiyasi paydo boʻladi – burun oqishi;
• virusli infeksiya doimo mavjud boʻlgan guruhda boʻlish (bolalar bogʻchasi, maktab) – tiklanish va qaytalanish oʻrtasidagi tanaffuslar juda qisqa va sezilmaydi;
• allergik rinit.
Yuqumli rinitning asosiy farqi shundaki, 3-4 kun ichida burundan oqindilar quyuq, yopishqoq, sariq rangga aylanadi, keyin ular yashil yoki jigarrang rangga oʻtishi mumkin, burunning bir tomoni bitadi4.
Allergik rinitning asosiy farqi shundaki, u allergen paydo boʻlganda yuzaga keladi va u yoʻqligida yo'qoladi. Shu bilan birga, allergik rinitning oqindisi doimo shaffof va suyuq boʻladi. Burun bitishi bir vaqtning oʻzida ikkala burun teshigida sodir boʻadi, burun teshiklari atrofida qizarish paydo boʻladi, bola doimo aksiradi5.
Uzoq muddatli burun oqishini qanday davolash mumkin?
Uzoq muddatli tumovni samarali davolash uchun majmuaviy ta’sir koʻrsatadigan dorilarni, masalan, nemis fitopreparati Sinupret®ni qabul qilish yaxshiroqdir. Ushbu preparat kattalar va barcha yoshdagi bolalar tomonidan qabul qilishni osonlashtirish uchun 5 xil shaklda mavjud. U virusli omil ta’siridan kelib chiqqan rinosinusitlarni davolashda ham, virusdan keyingi rinosinusitda ham qoʻllaniladi.
Sinupret® ta’siri6:
- Yopishqoq sekretsiyani suyultirish va uni olib tashlashni ragʻbatlantirish orqali yuqori nafas yoʻllarining shilliq qavatini oʻz-oʻzini tozalash jarayonlarini tiklaydi;
- shilliq qavatning yalligʻlanishi va shishishini yengillashtiradi;
- mikroblarni zararsizlantiradi;
- umumiy holatni yengillashtiradi va hid bilishni qaytaradi;
- asoratlarning rivojlanishiga toʻsqinlik qiladi.
Uzoq muddatli tumovni davolash uchun Sinupret® oʻsimlik dori vositasi suyuq shaklda yoki tabletkalar shaklida isbotlangan samaradorlikka ega, shuning uchun u EPOS 2020 ro'yxatiga kiritilgan.
Uzoq muddatli rinitning oldini olish uchun xonadagi haroratni +20 darajagacha ushlab turish va namlik 50% dan past boʻlsa, havoni qoʻshimcha ravishda namlash kerak. Koʻp suyuqlik ichish, toʻgʻri dori-darmonlar va toza havo tez tiklanishning kalitidir.