Mundarija:

• Aksirish sabablari
• Boshqa infeksion kasalliklar
• Diagnostika va davolash

Aksirish va tumov odatda birgalikda kechadi. Aksirish nafas yo‘llarini himoya qilish uchun zarur bo‘lgan shartsiz refleksdir. Agar burunga chang, begona narsa kirsa yoki burun bo‘shlig‘ida juda ko‘p shilimshiq paydo bo‘lsa, tana qo‘zg‘atuvchini olib tashlashga intiladi: chuqur nafas refleksli ravishda amalga oshiriladi va 120 km/soatdan ortiq tezlikda kuchli nafas chiqarishda ifloslanish va shilimshiq chiqariladi.

Aksirish sabablari

Fiziologik omillar

Tez-tez aksirish sababi ifloslangan, changli havoda bo‘lishi mumkin. Bu nafas olish organlarining kir zarralari, sigaret tutuni, o‘tkir parfyum ko‘rinishidagi tirnash xususiyati beruvchi moddalarga tabiiy reaksiyasidir. Ko‘pchilik issiqdan sovuq havoga chiqishda aksiradi va aksincha, boshqalar quyoshga yoki yorqin nurga qarashganda aksirishlari mumkin. Ba’zilarda quloqlarni paxta cho‘plar bilan tozalaganga asab retseptorlari ishga tushadi.

Rinit

Yuqori tana haroratisiz aksirish va tumov asoratlanmagan o‘tkir respirator virusli infeksiyalar (O’RVI) bilan birga bo‘lishi mumkin. Adenovirus va rinovirus infeksiyalari, va ba’zida bakterial infeksiyalar bilan bog‘liq rinitdagi aksirish ko‘pincha paydo bo‘ladi. Bu burun shilliq qavati yallig‘lanishi boshlanishining birinchi belgisidir. Aksirish noqulaylik, burundagi qichishish hissi bilan birga kechishi mumkin.

Yallig‘lanish, virusga qarshi ta’sirga ega dorilar yordamida kuchli tumovning rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik mumkin. Masalan, Sinupret^®o‘simlik dori preparati yordamida. U burun bitishidan xalos bo‘lishga yordam beradi va virusga qarshi ta’sirga ega. O’RVIning birinchi kunidan boshlab preparatni qabul qilish tavsiya etiladi.

Allergik tumov

Biz rinitning ushbu turi haqida alohida gaplashamiz. Allergik tumov ko‘pincha mavsumiy bo‘ladi, ya’ni aksirish xurujlari va ko‘p miqdorda burun oqishi ma’lum daraxtlar va/yoki o‘simliklarning gulchanglari bilan aloqa qilish davrida paydo bo‘ladi. Ushbu holat kuchli qichishish, burundagi achishish, 15 marta yoki undan ko‘proq aksirish, shuningdek ko‘z yoshlanishi bilan birga keladi.
Bronxial astma
Odatda tez-tez aksirish astmaning allergik shakliga hamroh bo‘ladi. Shu bilan birga, u xurujni oldindan aytib berishi mumkin, burun bo‘shlig‘ida qichishish, tomoq og‘rig‘i bilan birga bo‘lishi mumkin. Sovuq havo, sigaret tutuni, stress va boshqa omillar hujumni qo‘zg‘atishi mumkin.

Sinusit

Burun yondosh bo‘shliqlarining yallig‘lanishi shilliq qavatning burun yo‘llariga oqib ketishiga, retseptorlarning tirnash xususiyati va aksirishga olib keladi. Shu bilan birga, tumov ham kuzatiladi, ya’ni oz miqdordagi shilimshiq yoki yiringli oqindi ajralib chiqadi. Burunni yuvgandan so‘ng, aksirish vaqtincha ko‘payishi mumkin.

Boshqa yuqumli kasalliklar

Aksirish, burun bitishi boshqa infeksiyalarda uchraydi:

• qizamiq;
• yuqumli mononukleoz;
• qizilcha.

Bunday holda, aksirish toshma shaklida xarakterli alomatlar paydo bo‘lishidan oldinroq paydo bo‘ladi.

Burun poliplari

Nima uchun odam tez-tez aksiradi degan savolga javob poliplar bo‘lishi mumkin. Vaziyat burun bo‘shlig’ida begona jism hissi, ovoz o‘zgarishi, ko‘p miqdorda shaffof oqindi bilan birga keladi.

Farmakoterapiyaning asoratlari

Dori vositalaridan kelib chiqqan rinit tomir toraytiruvchi tomchilari yoki spreylardan nazoratsiz foydalanish tufayli rivojlanadi. Rinit, yallig‘lanishning boshqa shakllari singari, aksirishga olib kelishi odatiy hol.

Diagnostika va davolash

Nima uchun odam tez-tez aksirishini aniqlash uchun turli xil diagnostika usullari qo‘llaniladi. Otorinolaringolog tekshiruv o‘tkazadi, alomatlar qachon va nimadan keyin paydo bo‘lganligini aniqlaydi, shuningdek tekshiruvni tayinlaydi, shu jumladan quyidagi usullar bo‘lishi mumkin:

• rinoskopiya;
• burun yondosh bo‘shliqlari rentgenografiyasi;
• laboratoriya tadqiqotlari;
• allergiya sinovlari.

Tekshiruv natijalariga ko‘ra davolanish belgilanadi. Reflektor reaksiyani davolash kerak emasligini tushunish muhimdir. Agar aksirish va tumovning manbai kasallik bo‘lsa, shifokor aniq sabablarni hisobga olgan holda terapiyani tavsiya qiladi.

Burun bo‘shlig‘i va sinuslarning yallig‘lanish kasalliklariga qarshi Sinupret^®o‘simlik dori preparatini o‘z ichiga olgan majmuaviy davolash buyurilishi mumkin. U tumovning asoratlari ehtimolini kamaytirishga yordam beradi, burun bitishini bartaraf etishga yordam beradi va virusga qarshi ta’sirga ega. Sinupret^® og‘iz orqali qabul qilish uchun tabletkalar va tomchilar shaklida mavjud. Ikki yoshdan boshlab bolalarga tomchilar shaklida qabul qilishga ruxsat beriladi.