Mundarija:

• Burun oqishi bilan birga bitishining sabablari
• Burun oqishi bilan birga bitishini qanday davolash mumkin?
• Burun oqishisiz burun bitishi rivojlanishining sabablari
• Burun oqishisiz bitishdan qanday xalos bo‘lish mumkin?
• Umumiy davolash usullari
• Burun bitishi profilaktikasi

Burunning bitishi – bu burun orqali nafas olishning qiyinlashuvi bo‘lib, u mustaqil simptom sifatida yoki boshqa kasalliklarning alomatlari bilan birga yuzaga kelishi mumkin. Burun bitishi ma’lum ta’sirlarga fiziologik javob bo‘lishi yoki yuqori nafas yo‘llari kasalliklari, allergik reaksiyalar, burun anatomik nuqsonlarining belgilari bo‘lishi mumkin.

Bugungi kunda bu muammoni hal qilishning ko‘plab usullari mavjud, lekin hatto samarali simptomatik davolash ham sababni aniqlash zarurligini istisno etmaydi. Doimiy ravishda burun bitishi sabablari aniqlanishi muhimdir.

Burun oqishi bilan birga bitishining sabablari

Burun oqishi bilan birga burunning bitishi bir necha sabablar bilan bog‘liq. Ularning asosiylari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• O‘RVI. O‘tkir respirator virusli infeksiyalar rinit va burun bitishining paydo bo‘lishiga olib keladi. Shilimshiq dastlab shaffof, suvli bo‘lishi mumkin va yallig‘lanish rivojlanib, tuzalishi bilan qalinlashadi, rangini yashil yoki sarg‘ish rangga o‘zgartiradi. Odatda rinoviruslar, adenoviruslar, gripp, paragripp, respirator sinsitial va boshqa viruslar sabab bo‘ladi.

• Allergiya. Allergik kasalliklar burun oqishi bilan bitishining eng keng tarqalgan sabablaridan biridir. Simptom chang, hayvonlarning tuklari, o‘simlik changi, o‘tkir hidlar bilan nafas olish natijasida yuzaga kelishi mumkin. Burun bitishi qichishish, aksirish, ko‘z yoshi bilan birga kechishi mumkin.

• LOR-organlarining o‘tkir va surunkali kasalliklari: rinit, sinusit, adenoidit va boshqalar. 1 oydan ortiq davom etadigan burun nafas olish qiyinligi surunkali burun bitishiga xosdir. Bunday holda, kuchayishlar vaqti-vaqti bilan paydo bo‘lishi mumkin, vaziyat yomonlashishi mumkin. Gipertrofik rinitda, to‘qimalarning ko‘payishi va normal havo oqimi uchun mexanik to‘siq paydo bo‘lganda, burun bitishi juda qiyin kechadi.

• Burundagi yot unsur yoki burun bo‘shlig‘idagi o‘sma. Ushbu sabablar normal burun nafas olishiga mexanik to‘siqlar yaratadi. Burun bo‘shlig‘ida paydo bo‘ladigan o‘smalarga yaxshi sifatli (masalan, poliplar) va yomon sifatli o‘smalar kiradi. Shuningdek, yot unsurlar va poliplar ko‘p miqdorda shilliq hosil bo‘lishi bilan birga bo‘lishi mumkin.

Nisbatan kam uchraydigan sabablarga autoimmun kasalliklar kiradi.

Burun oqishi bilan birga bitishini qanday davolash mumkin?

Burunning bitishi kattalarda qanday davolanishi simptomlarning paydo bo‘lish sababiga bog‘liq. Simptomatik davolash sifatida qon tomirlarini toraytiruvchi tomchilar 5 kundan ko‘proq qo‘llanilmaydi. Shuningdek, LOR-shifokor mahalliy gormonal vositalarni tavsiya qilishi mumkin, bu asosan burun oqishi allergik bo‘lsa dolzarbdir.

Ba’zi hollarda shilliq qavatining shishishini bartaraf etish uchun antigistamin preparatlar qo‘llaniladi. Mutaxassis bunday preparatlarni allergik reaksiya bo‘lmasa ham belgilashi mumkin.

Agar burunning bitishi bakterial infeksiya bilan bog‘liq bo‘lsa, shifokor bakteriyologik tadqiqotlar yordamida bu holatni aniqlaydi va antibakterial terapiya tayinlaydi.
Agar burunning bitishi virusli tabiatga ega bo‘lsa, antivirus vositalar zarur bo‘lishi mumkin.

Biroq, oxirgi vositalarning samaradorligi haqida hozirgi kunda qizg‘in munozaralar olib borilmoqda. Muammoni hal qilishda Sinuprеt^® o‘simlik dori vositasi yordam berishi mumkin. U nafaqat burunning bitishini bartaraf etishga yordam beradi, balki antivirus ta’sirga ham ega va asoratlarning rivojlanishini oldini oladi.

Preparat sekretolitik ta’sir ko‘rsatadi va allergik bo‘lmagan rinosinusitning turli shakllarini davolashda kursli davolash uchun qo‘llanilishi mumkin. Sinuprеt^® burun shilliq qavatining qalinligini kamaytirishga, shishni kamaytirishga yordam beradi va uning davolovchi ta’siri klinik tadqiqotlar bilan tasdiqlangan.

Burun oqishisiz burun bitishi rivojlanishining sabablari

Burun oqishisiz burun bitsa, nima qilish kerak? Avvalombor, belgi paydo bo‘lishining sababini aniqlash kerak:

• Fiziologik omillar. Burun shilliq qavati ko‘plab qo‘zg‘atuvchilar bilan aloqaga kirishadi. Xavf omillari qatorida hattoki nafas oladigan havo parametrlari ham bor: xususan, isitish mavsumida, namlikning pastligi, quruq burun bitishiga olib keladi. Shuningdek, bu fiziologik reaksiyaning sababi sovuq havo, tamaki tutunidan nafas olish bo‘lishi mumkin.
• Ba’zi bir rinit shakllari. Masalan, atrofik rinit, bu holatda shiliq qavati yupqalashadi. Yoki homilador ayollarda rivojlanadigan vazomotor rinit.
• Dori-darmonlar bilan davolash. Noto‘g‘ri tanlangan preparatlar yoki ularni qo‘llash yo‘riqnomalarini buzish natijasida burun bitishi yuzaga keladi. Ko‘p hollarda tomir toraytiruvchi tomchilar yoki spreylardan nazoratsiz yoki uzoq muddat foydalaniladi. Ularni 7 – 10 kundan ortiq qo‘llasa, shishish, dori vositasiga o‘rganish singari teskari reaksiya yuzaga keladi va buning natijasida dori-vositalaridan kelib chiqqan rinit rivojlanadi.
• Burunning anotomik nuqsonlari. Burun to‘sig‘ining qiyshiqligi odatda bir tomonlama burun bitishga olib keladi.

Burun oqishisiz bitishdan qanday xalos bo‘lish mumkin?

Mutaxassis burun oqishi yoki ko‘p miqdorda oqindi bilan birga bo‘lmagan burun bitishi uchun vositani tanlaydi. Mahalliy tomir toraytiruvchi preparatlar bu holatda yordam berishi mumkin bo‘lsa-da, ularni ortiqcha ishlatmaslik kerak; shifokorning retseptini kutish yaxshiroqdir. Ba’zi hollarda bunday dori-darmonlarni qo‘llash butunlay mumkin emasdir. Masalan, homiladorlik riniti yoki atrofik rinit bo‘lsa, tomir toraytiruvchi ta’sirga ega bo‘lgan tomchilar va spreylardan foydalanish mumkin emas.

Mahalliy gormonal vositalar – topik kortikosteroidlar – shishishni yengillashtiradi va burun bitishi bilan kurashishga yordam beradi. Poliplar bo‘lsa, shifokor ushbu dori-darmonlarni buyurishi mumkin, ular yangi yaxshi o‘smalarning o‘sishini sekinlashtirishga yordam beradi.

Biroq, ehtimoliy qarshi ko‘rsatmalar haqida ham eslash kerak, ular anchagina.
Ko‘pincha burun bo‘shlig‘ini tuzli eritmalar bilan yuvish yordamchi usul sifatida ishlatiladi. Majmuaviy davolashning bir qismi sifatida bu usul shilliq qavatni namlash va suvni jalb qilish uchun tuzning xususiyati tufayli bitib qolishni bartaraf etishga yordam beradi.

Umumiy davolash usullari

Burun bitishini bartaraf etish uchun siz universal tavsiyalarga amal qilishingiz kerak: xonadagi namlikni oshirish, haroratning keskin o‘zgarishini bartaraf etish va allergen va chang kabi omillarning ta’sirini bartaraf etish. Muntazam nam tozalash va o‘simlik gulchanglarining o‘tishiga yo‘l qo‘ymaydigan derazalarga maxsus to‘rlarni o‘rnatish bunga yordam beradi. Iloji bo‘lsa, baland yostiqda uxlang.

Maxsus davolash jarrohlik, dori vositalari bilan yoki kombinatsiyalangan bo‘lishi mumkin.

Burun to‘sig‘ining tuzilishidagi anatomik nuqsonlar va anomaliyalar, adenoidlar va poliplar mavjudligi uchun davolashning jarrohlik usuli tavsiya etiladi.

LOR-mutaxassisi, shuningdek, faqat jarrohlik yo‘li bilan olib tashlanishi mumkin bo‘lgan gipertrofik rinit va burun chig‘anoqlari o‘sishi, yangi o‘smalar va begona jismlarning ko‘payishi uchun operatsiyani tavsiya qiladi. Zamonaviy operatsiyalarning muhim qismi endoskopik usulda amalga oshiriladi va katta kesmalarni talab qilmaydi. Amaldagi usullar minimal shikast yetkazuvchidir va operatsiyadan keyin tiklanishga uzoq vaqt talab qilinmaydi.

Dori-darmonlar bilan davolash sabablarini hisobga olishni nazarda tutadi. Simptomatik davolash uchun tomir toraytiruvchi tomchilar va spreylar qollaniladi. Ular qisqa vaqt davomida, og‘ir burun bitishi davrida qo‘llaniladi. Ammo ular burunning oqishi sabablariga ta’sir qilmasligini esga olish kerak. Simptom rivojlanishining sabablarini bartaraf etishga qaratilgan davolash uchun quyidagi dorilar qo‘llaniladi:

• topik kortikosteroidlar;
• allergiyaga qarshi dorilar;
• antibiotiklar.

Agar rinit yoki rinosinusitning bakterial tabiati aniqlangan bo‘lsa, antibiotiklar qo‘llaniladi.

Burun bo‘shlig‘ini tuzli eritma bilan yuvish usuli keng qo‘llaniladi. Eritmaning harorati tana haroratiga yaqin bo‘lishi kerak. Tuzli eritma shilliq, ifloslik, chang, allergenlar, mikroblarni mexanik ravishda olib tashlashga yordam beradi, shuningdek burun shilliq qavatini namlaydi va shishishni bartaraf etadi.

Shuningdek, simptomning og‘irligini kamaytirishga va kasallikning asosiy sababini yo‘q qilishga qaratilgan kombinatsiyalangan dorilar mavjud, masalan, Sinupret^® o‘simlik dori vositasi. U ikki shaklda mavjud: tabletkalar va og‘iz orqali qabul qilish uchun tomchilar.

Burun bitishining oldini olish

Burun bitishi birinchi navbatda ushbu belgining eng keng tarqalgan sababini – nafas olish kasalliklari profilaktikasi orqali oldini olish mumkin. Buning uchun uyda va ishda optimal harorat va namlikni saqlab turish, shilliq qavatni namlash va xonani muntazam ravishda ventilyatsiya qilish kerak. Nam tozalashga e’tibor berish kerak, shuningdek, sovuq qotishdan qochish va iloji bo‘lsa, o‘tkir respirator virusli infeksiyalar belgilari bo‘lgan odamlar bilan aloqa qilishdan qochish kerak.

Surunkali infeksiya o‘choqlari mavjud bo‘lsa, davolanish uchun shifokor bilan maslahatlashish kerak. Masalan, surunkali tonzillit bo‘lsa, vaziyatni otorinolaringolog (LOR-shifokor) kuzatishi kerak.

Quruq burun bitishi rivojlanishi ko‘pincha tomir toraytiruvchilarning nazoratsiz qo‘llanilishidan kelib chiqadi. Shuning uchun, burun oqishi paydo bo‘lganda, qaramlik va reaktiv simptomlarning rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun o‘z-o‘zini davolash bilan shug‘ullanmaslik va preparatni qo‘llash bo‘yicha ko‘rsatmalarga qat’iy rioya qilish uchun shifokorning ko‘rsatmalarini olish kerak.