Mundarija:

• Bolada burun bitishi sababari
• Uzoq davom etadigan tumovning xavfi
• Bolada tumov vaqtida ahvolini yengillashtirish
• Bolalarda tumovni davolashda foydalanib bo‘lmaydigan vositalar va usullar
• Bolalarda tumovni to‘g‘ri davolash va oldini olish

Tumov yoki rinosinusit — bu yuqori nafas yo‘llarining keng tarqalgan kasalligi bo‘lib, o‘ziga xos alomatlarga ega. Dastlab qichishish, ko‘zdan yosh oqishi, aksirish, ko‘zlarda qizarish paydo bo‘ladi. Keyinchalik burun bitadi, ko‘p miqdorda suvli ajralma yuzaga keladi. Vaqt o‘tishi bilan ajralma quyuqlashadi, burun bitishi davom etadi. Tumov boshqa kasalliklarning belgisi bo‘lishi yoki mustaqil paydo bo‘lishi mumkin. Mutaxassislar tumovning turli shakllarini ajratadilar va har biri uchun o‘ziga xos yondashuv zarur, lekin umumiy davolash prinsiplari ham mavjud.

Bolada burun bitishi sababari

Quyidagi holatlar tumovning eng keng tarqalgan sabablari hisoblanadi:

• Virusli infeksiyalar. Bu bolalarda burun bitishining eng keng tarqalgan sababidir. Agar tumov uzoq vaqt davom etsa, bu postvirusli rinosinusit bo‘lishi mumkin.
• Allergik reaksiyalar. Ba’zi allergenlarga sezuvchanlik bolaning umumiy sog‘lig‘i, irsiyati va allergenlar bilan tez-tez aloqa qilishiga bog‘liq.
• Noto‘g‘ri davolash. Harorat bo‘lmagan holatda ham tumov uzoq vaqt saqlanib qolishi mumkin, ayniqsa burun bitishini bartaraf etishda noto‘g‘ri vositalar ishlatilgan bo‘lsa (masalan, tomchilarni suiiste’mol qilish).

Uzoq davom etadigan tumovning xavfi

Tumov har qanday sababdan kelib chiqmasin, bolaning hayot sifatini pasaytiradi. Burundan nafas olish buziladi, og‘iz orqali nafas olishga majbur bo‘ladi, bu esa og‘iz shilliq qavatining qurishiga va kislorod yetishmovchiligiga olib keladi. Uzoq davom etadigan tumov uyquning buzilishi, tez charchash, bosh og‘rig‘iga sabab bo‘ladi.

Tez-tez takrorlanadigan tumov otit, murakkab sinusit, polip, adenoid va bodomsimon bezlarning yallig‘lanishiga olib kelishi mumkin.

Kasallikning uzoq davom etmasligi uchun davolashni ilk kunlardanoq boshlash muhim. Sinupret^® ichimlik tomchilari yoki tabletkalari burun bitishini kamaytirishga va asoratlarning oldini olishga yordam beradi.

Bolada tumov vaqtida ahvolini yengillashtirish

Ko‘pchilik ota-onalar bolaning holatini yengillashtirish uchun burundan shillikni tozalash muhim deb hisoblaydi. Ammo haddan tashqari tozalash shilliq qavatni quritib yuborishi mumkin.

Asosiy vazifa — shilliq qavatning qurib qolishiga yo‘l qo‘ymaslik. Quyidagi oddiy tavsiyalarga amal qiling:

• Bolani yetarlicha suyuqlik ichishga o‘rgating: 2–7 yoshdagi bolalar uchun kuniga 1,2–1,7 litr, 7–12 yoshdagilar uchun 2 litrgacha suyuqlik zarur.
• Xonadagi harorat 23 °C dan yuqori bo‘lmasligi, namlik esa 50–60 % dan past bo‘lmasligi kerak.
• Burun shilliq qavatini doimiy namlab turing.

Soley eritmalari burunni namlaydi, quyuqlashgan shillikni yuvib tashlaydi va shishishni kamaytiradi.

Bolalarda tumovni davolashda foydalanib bo‘lmaydigan vositalar va usullar

Ko‘plab ota-onalar muqobil usullarga murojaat qiladi. Ammo ayrim "xalqona" usullar foyda bermasdan, holatni yomonlashtirishi mumkin.

Quyidagi harakatlar qat’iyan man etiladi:

• Har qanday isitgich yoki kompress bilan burunni isitish — bu og‘ir asoratlarga olib keladi.
• Shifokor tavsiyasisiz inhalyatsiya qilish.
• Burunga sabzavot yoki meva sharbatlari, ona suti tomizish, piyoz, sarimsoq yoki qora turpni qo‘llash. Bu usullar shilliqni kuydirishi yoki bakterial infeksiyaga olib kelishi mumkin.

Yosh bolalar uchun burunni shprits bilan yuvish tavsiya etilmaydi — bu otitga olib kelishi mumkin. Hali o‘zini tozalay olmaydigan chaqaloqlarda burun ajralmasini maxsus aspirator yordamida olib tashlash kerak.

Bolalarda tumovni to‘g‘ri davolash va oldini olish

Davolashni shifokor bilan maslahatlashgan holda olib borish zarur. Dori vositalari tanlovi rinit sababiga bog‘liq. Masalan, allergik rinitda antihistamin dori vositalari ishlatiladi.

Agar sabab O‘RVI bo‘lsa, shifokor antivirus preparatlari va burun tomchilari belgilaydi. Bakterial infeksiyada esa antibiotiklar talab qilinadi — faqat shifokor tomonidan buyuriladi.

Ba’zi dorilar, masalan, o‘simlik asosidagi Sinupret^®, kompleks ta’sir ko‘rsatadi: burun bitishini kamaytiradi, viruslarga qarshi kurashadi, asoratlarning oldini oladi. Klinika jihatdan samaradorligi isbotlangan.

Shuningdek, fizioterapiya usullari ham asosiy davolovchi kursga qo‘shimcha bo‘lishi mumkin: UChT, lazer terapiyasi, fonoforez. Og‘ir holatlarda burun to‘sig‘ini tuzatish, adenoid yoki bodomsimon bezlarni olib tashlash kabi muolajalar kerak bo‘lishi mumkin.

Profilaktika sog‘lom turmush tarziga rioya qilish, to‘g‘ri ovqatlanish, o‘z vaqtida shifokorga murojaat qilish orqali amalga oshiriladi. Belgilar paydo bo‘lishi bilan shifokorga murojaat qiling va samarali tavsiyalar oling.